ضد یخ بتن چیست؟
یکی از مشکلات پروژه های عمرانی در آب و هوای سرد یخ زدن بتن می باشد. با سرد شدن هوا آب موجود در بتن یخ می زند و بتن ریزی را دچار مشکل می کند و همچنین از مقاومت آن می کاهد که همین مسئله مقاومت سازه را نیز کاهش می دهد در نتیجه امروزه استفاده از افزودنی های ضد یخ امری واجب می باشد.
ضد یخ های بتن در واقع یکی از افزودنی های بتن است که به عنوان یک ماده شیمیایی نقطه انجماد را کاهش داده و سرعت هیدراتاسیون سیمان را افزایش می دهد به گونه ای که استفاده از آن تا دمای منفی 30 درجه نیز کاربرد دارد.این افزودنی که با نام زودگیر نیز شناخته می شود در شرایط آب و هوایی سرد بتن ریزی را امکان پذیرمی کند . زودگیرهای بتن انواع مختلفی دارند بعضی از آنها حاوی یون کلر هستند که به نام ضد یخ های ملات استفاده می شوند و بعضی دیگر فاقد یون کلر بوده که اضافه کردن آنها هیچ تاثیر مخربی بر روی بتن ندارد.
تاثیر هوای سرد بر بتن
بتن تازه حالت خمیری دارد و زمان می برد تا خود را بگیرد و به شکل جامد در بیاید برای اینکه کیفیت و مقاومت استاندارد را داشته باشد نیاز به شرایط مناسب است یکی از این شرایط اب و هوا می باشد زیرا تغییرات آب وهوایی بر روی بتن تاثیر می گذارد. همچنین دمای بسیار سرد بر روی مصالح بتن مانند سیمان ، سنگدانه ها و افزودنیهای دیگر نیز اثر میگذارد و مشکلاتی را بوجود می آورد به همین دلیل استفاده از ضد یخ دردمای سرد امری واجب می باشد.
انواع ضد یخ
به طورکلی ضد یخ بتن به دو دسته کلی جامد یا پودری و مایع تقسیم می شوند که متناسب با شرایط آب و هوایی از هر یک ازآنها استفاده می شود در ادامه به صورت مجزا به هریک می پردازیم:
- ضد یخ پودری:
ضد یخ پودری در بتن غیر مسلح و بیشتر در ملات سیمانی استفاده می شود. این افزودنی اغلب در بتن ریزی های بدون فولات استفاده می شود ترکیبات آن حاوی کلسیم کلرید و نمک های معدنی می باشد که استفاده از آن سرعت و حرارت هیدراتاسیون را بالا برده و از یخ زدن سیمان جلوگیری می کند ضد یخ پودری به صورت پودرسفید رنگ می باشد که برای انسان و محیط خطرزا نیست.
- ضد یخ مایع:
ضد یخ مایع حاوی نمک فرمات و نیترات و بروم وکربنات کلسیم و پتاسیم می باشد که عموما در دو رنگ زرد و آبی به بازار عرضه می شود. یکی از مهم ترین خصوصیات ضد یخ مایع حفظ اسلامپ بتن با افزایش سرعت گیرش می باشد با اضافه کردن ضد یخ مایع به بتن فرآیند یخ زد آب در بتن متوقف می شود و روند هیدراتاسیون تا گیرش نهایی ادامه پیدا می کند عموما از این مایع در مکان هایی که نیاز به سخت شدن سریع هست استفاده می کنند.
انواع ضد یخ از نظر ترکیبات شیمیایی
این افزودنی از نظر ترکیبات شیمیایی به دو دسته کلریدی و فاقد کلراید تقسیم می شوند. در ضد یخ های کلریدی، افزودنی به صورت جامد و حاوی نمک های کلردار میباشد. ضد یخ های کلریدی دارای دو ساختار کلسیم کلرید و سدیم کلرید می باشد .
ولی فاقد کلراید آن که به نام ضد یخ بتن مسلح نیز معروف میباشد با فلزات قابل واکنش است و در صورت استفاده در مکان هایی که فلز وجود دارد می تواند باعث پوسیدگی فلز شود در نتیجه با تمامی مزایا محدودیت استفاده برای فلزات برای آنها وجود دارد.
چهارگروه اصلی ضد یخ های بتن
- نمک غیر آلی محلول
- ترکیبات آلی محلول
- افزودنی با گیرش سریع
- افزودنی های جامد گوناگون
روش مصرف ضد یخ
همان طور که قبلا هم اشاره کردیم ضد یخ به دو صورت پودر و مایع تولید می شود و به دو صورت قابل مصرف است در روش اول آن را هنگام تولید بتن به مصالح اضافه می کنند که البته بهتر است ابتدا با مقداری از آب مخلوط سپس به بتن اضافه شود. در روش دوم در محل پروژه ضد یخ را به میکسر اضافه می کنند که برای این کار هم ابتدا با آب بتن مخلوط سپس به بتن اضافه می شود برای اینکاربهتر است میکسر را بر روی دور تند قرار دهید و به مدت 4 دقیقه اجازه دهید مخلوط شود.
کاربرد ضد یخ
ضد یخ بتن کاربردهای فراوانی دارد که یکی از مهم ترین کاربردهای آن استفاده در هوای سرد در راستای سرعت بخشیدن به گیرش بتن می باشد. همچنین در مکان های شیب دار یا دیوارهایی که نیاز به گیرش سریع بتن پاششی هست نیز استفاده می شود.
مزایای استفاده از ضد یخ
- امکان اجرای پروژه های عمرانی در آب و هوای بسیار سرد حتی 15- درجه سانتی گراد
- افزایش سرعت کار به علت اضافه کردن این افزودنی و کاهش فشارهای وارده بر قالب و قالب برداری
- افزایش دو برابری مقاومت بتن در سنین اولیه
- کاهش دوره کیورینگ بتن
- کاهش میزان خسارات وارده به علت یخ زدگی در زمان های اولیه بتن ریزی
- کنترل تغییر دمای سریع به منظور جلوگیری از ترک خوردگی
- استفاده در کارهای ترمیمی که مخلوط سیمان باید در کوتاه ترین زمان خشک شود.
- استفاده در ملات و دوغاب کاشی سرامیک در هوای سرد
استانداردهای ضد یخ
استاندارد ملی ایران 2930 افزودنی های بتن توسط موسسه ملی استاندارد ایران تهیه و تنظیم شده است که طبق آن استفاده از انواع افزودنی ها در راستای بهبود عملکرد بتن تعیین شده است.
