روان کننده بتن چیست؟
در پروژه های عمرانی روانی بتن در پیش روی کار بسیار اهمیت دارد زیرا بتن در این پروژه با پمپ ریخته می شود و اگر روان نباشد کار به خوبی پیش نمی رود و اگر تصمیم بر این شود که با آب رقیق گردد کیفیت و مقاومت آن کاهش می یابد به طوری که پس از مدتی بتن دچار ترک های کوچکی می شود.
روان کننده بتن یک افزودنی شیمیایی می باشد که به عنوان کاهنده آب نیز شناخته می شود این افزودنی از مواد آلی یا ترکیب آنها با مواد معدنی بدست می آید. در واقع از این ماده به این دلیل استفاده می شود تا بتن نرم شود و خاصیت شکل پذیری آن افزایش یابد هر چقدر بتن نرم تر باشد پخش کردن آن آسان تر و حالت چسبندگی و اصطکاک آن کمتر می شود.
تاریخچه استفاده از روان کننده ها:
در سال 1932 مرجعی به معرفی ترکیباتی که تاثیر فراوانی در روانی بتن دارند پرداخت ودر آن بیان شد که نمک های سولفونات فرمالدهید نفتالین پلیمری شده تاثیر فراوانی در روانی بتن و ترکیبات سیمانی دارند. این مطلب تا دهه اول 1940 بررسی و ترکیبات آن بهبود یافت.
مواد اولیه روان کننده بتن:
مواد اولیه روان کننده بتن از لیگنوسولفونات ها تولید می شود اگرچه قابل ذکر است که امروزه محصولات جدیدتر برپایه اترهای پلی کربوکسیلیک هم در دسترس می باشد ولی روان کنند های سنتی از لیگنوسولفونات و فوق روان کننده ها از نفتالین و ملامین سولفونات تولید می شوند .
عوامل موثر در مصرف میزان روان کننده ها:
• اسلامپ بتن
• نوع و غلظت روان کننده مورد استفاده
• شرایط آب و هوایی: در آب و هوای بسیار سرد یا بسیار گرم میزان استفاده متفاوت می باشد.
• خواص شیمیایی و فیزیکی بتن
• دلیل استفاده اصلی از بتن در پروژه ( استفاده به عنوان بتن نما، فونداسیون و…)
• طرح اختلاط و مقاومت نهایی مورد انتظار از بتن
کاربرد روان کننده بتن:
روان کننده های بتن تنوع بالایی دارند که متناسب با نیاز از هر یک استفاده می شود دقت در انتخاب آنها با توجه به خصوصیات ثبت شده بر روی بسته بندی می تواند نیاز کارفرما را تامین کند در ادامه به بعضی از کاربردهای روان کننده بتن می پردازیم:
• استفاده ازآن برای پروژه هایی که به بتن بسیار مقاوم با عملکرد بالا نیازمند هستند.
• استفاده ازآن جهت تولید انواع بلوک بتنی و آجری
• مناسب جهت تولید بتن پیش تنیده شده
• بهبود عمل هیدراتاسیون سیمان
• استفاده از آنها در ستون ها و دیوارهای برشی و عرشه پل ها
• استفاده از آنها برای تولید بتن با مصالح سنگی
• مناسب برای بتن های پرتابی یا بتن پاشی با خواص خمیری بسیار بالا
• مناسب جهت استفاده برای بتن های دیوارها، سقف ها و ستون ها
• مورد استفاده در بتن ریزی با آرماتوربندی پیچیده
• مناسب برای استفاده برای بتن هایی با جذب آب بسیار
• استفاده از آن در بتن برای بدست آوردن یک سطح بسیار صاف و یکنواخت
مزایای استفاده از روان کننده بتن:
• استفاده راحت در عملیات بتن ریزی
• جلوگیری از ایجاد ترک های سطحی بر روی بتن
• کاهش میزان مصرف اب در بتن به میزان 5 تا 12 درصد
• مناسب جهت بتن ریزی در شرایط اب و هوایی گرم
• افزایش میزان اسلامپ و اثر بخشی بتن
• کم شدن حرارت هیدراتاسیون در بتن
• سهولت پمپاژ بتن به لحاظ روان بودن آن
• بهبود مقاومت فشاری بتن
• افزایش روانی بتن و شکل پذیری راحت ترآن مخصوصا در مکان های غیر قابل دسترس
معایب استفاده از روان کننده:
به کارگیری روان کننده ها نه تنها ضرری ندارد بلکه کار با بتن را تسهیل می کند اما قبل از اضافه کردن روان کننده باید شناخت کافی از بتن داشت تا اضافه کردن این نوع افزودنی ایجاد مشکل نکند همان طور که قبلا هم اشاره کردیم روان کردن بتن با آب نه تنها کیفیت بتن را کاهش می دهد بلکه دیگر خصوصیات آن مانند مقاومت، جذب آب، مدول الاستیسیته و .. را نیز کاهش می دهد در نتیجه روان کننده ها بدون از بین بردن خصوصیات بتن آن را روان می کنند اما اگر در استفاده ازآن زیاده روی شود و مانند دستور استفاده نشود باعث از هم گسیختگی و تفکیک بتن خواهد شد .
نکات ایمنی در زمان استفاده از روان کننده ها:
• در زمان استفاده از روان کنند ه ها حتما نکات ایمنی را رعایت کنید و از دستکش و عینک استفاده کنید.
• خاصیت این مواد قلیایی میباشد و تماس آنها با چشم و دیگر نقاط بدن خطرناک است .در صورت برخورد مواد با دست یا چشم و دهان با آب فراوان محل برخورد را بشورید.
• قبل استفاده با ابزار دقیق میزان مورد استفاده را اندازه گیری کنید و سپس مصرف کنید.
• روان کننده ها مشتعل نیستند اما مواد جامد باقی مانده آنها می تواند مشتعل باشد.
انواع روان کننده بتن:
انواع روان کنند ه های بتن را می توان بر اساس نوع کاربرد و نوع ترکیبات شیمیایی مورد بررسی قرار داد. در ادامه هر دسته را مجزا بررسی می کنیم .
بر اساس ترکیبات شیمیایی:
همان طور که قبلا هم اشاره کردیم اکثر روان کننده ها بر پایه لیگنوسولفونات های اصلاح شده میباشند اما دسته دیگر آنها برپایه نفتالینی و برپایه کربوکسیلات هستند.
بر اساس نوع کاربرد:
بر اساس نوع کاربرد روان کننده ها به دسته روان کننده های کندگیر، گیرش عادی، تندگیر تقسیم می شوند.روان کننده های کندگیر زمان گیرش اولیه و نهایی را به تاخیر می اندازند استفاده از این نوع روان کننده باید متناسب با دستورات تولید کننده آن صورت گیرد تا نتیجه نهایی مطلوب باشد اما دیگر روان کننده یعنی روان کننده با گیرش عادی عموما به عنوان کاهنده آب استفاده می شوند و به گونه ای تولید شده اند که گیرش بتن را یک ساعت افزایش یا کاهش می دهند و در نهایت روان کننده تندگیر همان طور که از اسمش پیداس جهت تسریع در گیرش بتن استفاده می شود و میزان سرعت گیرش به شرایط محیط و نوع سیمان به کار رفته نیز بستگی دارد.
